نگاهی به زندگی حسین پناهی

نگاهی به زندگی حسین پناهی

با

وصیت نامه عجیب و خواندنی حسین پناهی

توضیح – درباره چگونه رفتن و مرگ حسین پناهی چیزی خواهم نوشت . به گمانم جزو آخرین شاهدان حمل جسدش باشم به وقت مرگ از فرودگاه مهرآباد به مقصد شیراز .
برای ارسال باری به قسمت بارنامه پروازهای داخلی مهر آباد رفته بودم.آن روز هواپیمای پرواز شیراز یک بار ویژه داشت . برای من البته چراکه برای کارکنان حمل بار یک بار معمولی بود در اندازه ای غیر معمول که فقط باید با ایرباس ارسال می شد و توپولوف و فوکر نمی توانستند ارسالش کنند . این بار ،بار خاطر مان بود پیکر بی جان حسین پناهی محبوب و عجیب که به چشم خود دیدم و به گوش خود شنیدم از او که تاریخ دقیق مرگش را پیش بینی کرده بود . و چنین نوشته است در جایی به عنوان وصیتنامه :

روی تابوت و کفن من بنویسید:

این عاقبت کسی است که زگهواره تا گور دانش بجست

· قبر مرا نیم متر کمتر عمیق کنید تا پنجاه سانت به خدانزدیکتر باشم.
بعد از مرگم، انگشت‌های مرا به رایگان در اختیار اداره انگشت‌نگاری قرار دهید.
به پزشک قانونی بگویید روح مرا کالبدشکافی کند، من به آن مشکوکم!
· ورثه حق دارند با طلبکاران من کتک ‌کاری کنند.
· عبور هرگونه کابل برق، تلفن، لوله آب یا گاز از داخل گور اینجانب اکیدا ممنوع است.
بر قبرمن پنجره بگذارید تا هنگام دلتنگی، گورستان را تماشا کنم.
· کارت شناسایی مرا لای کفنم بگذارید، شاید آنجا هم نیاز باشد
· ! مواظب باشید به تابوت من آگهی تبلیغاتی نچسبانند
· . روی تابوت و کفن من بنویسید: این عاقبت کسی است که زگهواره تا گور دانش بجست.
· دوست ندارم مردم قبرم را لگدمال کنند. در چمنزار خاکم کنید!
· کسانی که زیر تابوت مرا می‌گیرند، باید هم قد باشند.
· شماره تلفن گورستان وشماره قبر مرا به طلبکاران ندهید.
· گواهینامه رانندگیم را به یک آدم مستحق بدهید، ثواب دارد.
· در مجلس ختم من گاز اشک‌آور پخش کنید تا همه به گریه بیفتند.
· از اینکه نمی‌توانم در مجلس ختم خودم حضور یابم قبلا پوزش مي طلبم.

روزشمار مرگ حسن پناهی

12 مرداد 1383: حضور در استودیو دارینوش و ضبط صدا برای تكمیل آخرین قطعه كاست سلام، خداحافظ.

13 مرداد 1383: كسی غیر از خرید دو بسته سیگار از بقالی محل، چیز دیگری نمیداند.

14 مرداد 1383: روزی كه می گویند حسین پناهی حدودا در آن مرده است.

15 مرداد 1383: حسین پناهی از بقال محل دو بسته سیگار نخرید.

16 مرداد 1383: زنگ تلفن خانه یك مرده قطع نمی شود.

17 مرداد 1383: عاقبت حسین پناهی كشف شد

سال شمار زندگی حسین پناهی به قلم یغما گلرویی
حسین پناهی متولد ۶شهریور ماه ۱۳۳۵ مطابق با ۲۸ آگوست ۱۹۵۶ در روستای دژکوه ازتوابع استان کهکیلویه و بویر احمد متولد شد .
گرچه در کالبد شناسی پس از مرگ وبر اساس آزمایش دی . ان . ای زمان تولدش ۶ شهریور ۱۳۳۹ ( ۱۹۶۰) تشخیص داده شد
پدرش علی پناه و مادرش ماه کنیز نام داشت .
۱۳۳۷/۱۹۵۸
…..♦فوت پدر
۱۳۴۱ / ۱۹۶۲
…..♦رفتن به مکتب خانه دژکوه
۱۳۴۵ / ۱۹۶۶
…..♦اتمام دوره ابتدایی
۱۳۴۶ / ۱۹۶۷
…..♦ترک دژکوه ، رفتن به سوق
…..♦خواندن کلاس ششم
۱۳۴۷ / ۱۹۶۸
…..♦رفتن به بهبهان و گرفتن سیکل
۱۳۵۱ / ۱۹۷۲
…..♦رفتن به قم و طلبگی
۱۳۵۴ / ۱۹۷۵
…..♦رها کردن درس حوزوی
…..♦سفر به شوشتر و یکسال آموزگاری در آن شهر
۱۳۵۵ / ۱۹۷۶
…..♦اقامت در اهواز و اشتغال به شغل های مختلف
۱۳۵۶ /۱۹۷۷
…..♦بازگشت به روستای دژ کوه و ازدواج . نام همسر شوکت
۱۳۵۷ / ۱۹۷۸
…..♦رفتن به اهواز و کار در کتابخانه ای در آن شهر
…..♦تولد فرزند نخست ( لیلا)
۱۳۵۹ / ۱۹۸۰
…..♦رفتن به جبهه و فعالیت در بخشهای فرهنگی
…..♦تولد دومین فرزند ( آنا)
۱۳۶۰ / ۱۹۸۱
…..♦مهاجرت به تهران
…..♦سکونت در یکی از مقبره های خصوصی امامزاده قاسم به مدت یک سال
…..♦عضویت در گروه تئاتری آناهیتا
۱۳۶۱/۱۹۸۲
…..♦نخستین تجربه های نمایشنامه نویسی
…..♦نوشتن یک گل و بهار
…..♦کارگردانی نمایشنامه خوابگرد ها
۱۳۶۲ / ۱۹۸۳
…..♦نوشتن آسانسور
…..♦نوشتن و کارگردانی تله تئاتر سرودی برای مادران
۱۳۶۳ / ۱۹۸۴
…..♦تولد سومین فرزند ( سینا)
…..♦نخستین تجربه های بازی در تله تئاتر های تلوزیونی
…..♦بازی در سریال محله بهداشت
…..♦نوشتن به سبک آمریکایی
۱۳۶۴ / ۱۹۸۵
…..♦استخدام در صدا و سیما
…..♦بازی در سریال گرگ ها
…..♦نوشتن دل شیر
…..♦نوشتن دو مرغابی در مه
۱۳۶۵ / ۱۹۸۶
…..♦نخستین بازی در سینما
…..♦بازی در فیلم سینمایی گال
…..♦بازی در فیلم سینمایی گذرگاه
…..♦بازی در فیلم سینمایی تیر باران
…..♦بازی در تله تئاترهای دو مرغابی در مه و آسانسور
۱۳۶۶ / ۱۹۸۷
…..♦کارگردانی سریال تلوزیونی ماجراهای رونالد و مادرش
…..♦بازی تله تئاتر در آیینه خیال
۱۳۶۷ / ۱۹۸۸
. ….♦بازی در فیلم سینمایی در مسیر تند باد
…..♦بازی در فیلم سینمایی هی جو
…..♦بازی در فیلم سینمایی ارثیه
…..♦بازی در فیلم سینمایی نار و نی
…..♦نوشتن نخستین شعر ها
۱۳۶۸ / ۱۹۸۹
…..♦فوت مادر
…..♦بازی در فیلم سینمایی راز کوکب
…..♦نوشتن مجموعه من و نازی
۱۳۶۹ / ۱۹۹۰
…..♦بازی در فیلم سینمایی چاووش
…..♦بازی در فیلم سینمایی سایه خیال
…..♦دیپلم افتخار بهترین بازیگر جشنواره فجر برای فیلم سایه خیال
…..♦نوشتن پیامبران بی کتاب
۱۳۷۰ / ۱۹۹۱
…..♦بازی در فیلم سینمایی اوینار
…..♦بازی در فیلم سینمایی مرد ناتمام
…..♦بازی در فیلم سینمایی مهاجر
…..♦نوشتن کابوس های روسی
۱۳۷۱ / ۱۹۹۲
…..♦نوشتن گوش بزرگ دیوار
…..♦بازی در فیلم سینمایی هنر پیشه
۱۳۷۲ / ۱۹۹۳
…..♦نوشتن خروس ها و ساعت ها
…..♦انتشار کتاب من و نازی
۱۳۷۳ / ۱۹۷۴
…..♦بازی در فیلم سینمایی آرزوی بزرگ
…..♦بازی در فیلم سینمایی روز واقعه
۱۳۷۴ / ۱۹۹۵
…..♦نوشتن بازی و کارگردانی سریال بی بی یون برای تلویزیون
…..♦سریال توقیف و چند سال بعد نسخه قیچی شده آن ازتلوزیون نمایش داده می شود چیزی در حدود دو سوم کل مجموعه
…..♦انتشار دو مرغابی در مه
۱۳۷۵ / ۱۹۹۶
…..♦انتشار آلبومی از دکلمه شعرهایش با نام ستاره ها
…..♦بازی در سریال دزدان مادر بزرگ
۱۳۷۶ / ۱۹۹۷
…..♦به صحنه بردن نمایش چیزی شبیه زندگی
…..♦انتشار چیزی شبیه زندگی
…..♦انتشار بی بی یون
…..♦انتشار خروس ها و ساعت ها
۱۳۷۷ / ۱۹۹۸
…..♦بازی در فیلم سینمایی کشتی یونانی
۱۳۷۸ / ۱۹۹۹
…..♦نوشتن دیالوگ های سریال امام علی و بازی در آن
۱۳۷۹ /۲۰۰۰
…..♦بازی در سریال یحیا و گلابتون
۱۳۸۰ / ۲۰۰۱
…..♦بازی در سریال آژانس دوستی
۱۳۸۱ /۲۰۰۲
…..♦نوشتن مجموعه نمی دانم ها
۱۳۸۲ /۲۰۰۳
… ..♦بازی در سریال آواز مه
…..♦نوشتن مجموعه سالهاست که مرده ام
۱۳۸۳ / ۲۰۰۴
….. ♦آغاز ضبط البوم دوم دکلمه هایش از خردادماه
….. ♦تصمیم برای جمع آوری مجموعه شعرهایش
….. ♦پایان ضبط دکلمه شعرهایش در شب یک شنبه یازدهم مرداد
…..♦آخرین تماس تلفنی با پسرش سینا در ساعت ۹ شب چهارشنبه چهاردهم مرداد
….. ♦فوت درچهارده اَمرداد ۱۳۸۳
کشف پیکر متلاشی شده اش توسط دخترش انا در ساعت ۱۰ شب شنبه هفدهم مرداد در خانه اش واقع در خیابان جهان آرا
علت فوت : ایست قلبی ( به گواهی پزشکی قانونی )
…..♦تدفین پیکرش در سوق به تاریخ سه شنبه بیست و یکم مرداد
…..♦انتشار آلبوم دکلمه آخرین سروده هایش به نام سلام،خداحافظ در پانزدهم مهر ماه
…..♦انتشار مجموعه کامل اشعارش به نام چشم چپ سگ در هفت دفتر در اردیبهشت ۸۴


درباره حسین پناهی به نقل از رفقا
گنجشك، كشیك، كشك. پس آغاز می كنیم «سرگذشت مردی را كه هیچ كس نبود، با این همه تو گویی اگر نمی بود، جهان قادر به حفظ تعادل خود نبود.» پیش از آن «این سرگذشت كودكی است كه به سرانگشت پا، هرگز دستش به شاخه هیچ آرزویی نرسید.» این سرگذشت مردی است كه می خواست به كودكی اش برگردد، كفش برگشت برایش كوچك بود، چشمانش به انجیرماند و... مرد. چه آسان از مرگ خود می نوشت، «حسین پناهی». دوستانش نمی دانند چه روزی مرده است. زمان مرگ را به واسطه شواهد و ظاهر جسد تخمین زدند. پزشكی قانونی برای روز 17 مرداد جواز دفن صادر كرد، كارشناسان می گویند 14 مرداد، ما هم می گوییم همان. به تقویم نگاه كن، 14 مرداد است. روزی كه می گویند حسین پناهی، حدودا در آن مرده است
«فروغ» در زمستان تبخیر شد و حسین در تابستان یخ كرد. انگار شاعر به مرگ خودآگاه است. فروغ «ایمان آورد به آغاز فصل سرد» و نوشت: «نگاه كن چه برفی می بارد.» وپناهی می گفت: «ما بدهكاریم به كسانی كه صمیمانه زما پرسیدند معذرت می خواهم، چند مرداد است و نگفتیم چون كه مرداد گور عشق گل خونرگ دل ما بوده است.
... و كسی نمی داند حسین پناهی دقیقا چندم مرداد مرده است. پس بدهكاریم به سرنوشت مردی كه می گویند حدودا در یكی از همین روزها مرده است. به تقویم نگاه كن،دو سال بی پناهی گذشت.

متولد هیچ وقت

كسی نمی داند او چه روزی مرده است. طنز تلخی است زندگی مردی كه حتی روز تولد هم ندارد. حسین پناهی، حدودا در یك سالی متولد شد و حدودا در یك روزی مرد. در شناسنامه،مقابل كلمه «تولد»، این چند عدد پشت سر هم نشسته اند: 1335، اما نتایج كالبد شكافی پس از مرگ و آزمایش dna، سال 1339 را نشان داد. نشان به آن نشان كه حسین پناهی،روزی به مسعود جعفری جوزانی گفته بود: «دوست ندارم بیش از 40 سال عمر كنم»، عدد دوم نزدیك تر به حقیقت یا حداقل شاعرانه به نظر می رسد. گرچه حس شعر تنها با به خاطرسپردن یك نكته برانگیخته می شود: «حسین پناهی در یك شهریور به دنیا آمد و در یك مرداد از دنیا رفت. »
«...و من چقدر دلم می خواهم همه داستان های پروانه ها را بدانم كه بی نهایت باردر نامه ها و شعرها در شعله ها سوختند تا سند سوختن نویسنده شان باشند.»
وقتی شاعری بمیرد، تمام پروانه های مرده اش دوباره زنده می شوند. حالا حسین پناهی در اوج است. همه می خواهند راز پروانه های سوخته اش را بدانند. نویسنده ای خلاق، بازیگری دوست داشتنی و شاعری فوق العاده چیزهایی كه وقتی زنده بود، نبود، بود
گنجشك، كشیك، كشك. از آغاز مبهم سرگذشت، فاصله گرفته ایم و سه كلمه مرموز بدون توجیه مانده اند. لحظه آغاز حرف های دوستان است، برای یافتن پاسخ های هزار سئوالی بی جواب.
«در كودكی او را به دلخوشی یك حبه قند وادار می كردند. نگهبان شلتوك های برنج باشد و نگذارد گنجشك ها برنج ها را بخورند. دل كودكانه حسین می شكست وقتی غروب هر روز به جای قند، تنها كشك شور زیر زبانش مزه مزه می كرد.»
رسول نجفیان خاطراتش را دوره می كند و به خاطره ای می رسد از كودكی های حسین پناهی. روزهایی كه در روستای دژكوه نگهبان شلتوك ها بود، به وعده حبه قندی و عاقبت كشك. حكایتی كه بعدها شعر شد و از آن بالاتر، حقیقت زندگی حسین پناهی. «دل ساده برگرد و در ازای یك حبه كشك سیاه شور گنجشك ها را از دور و بر شلتوك ها، كیش كن كه قند شهر دروغی بیش نبوده است.» 
هیچ كس مثل خودش

حسین پناهی، هیچ كس نبود نه نویسنده، نه شاعر، نه بازیگر. او تمام رازهایش را یكجا حراج كرد. فقط همین، فقط «حراج كردم همه رازهایم را یك جا دلقك شدم با دماغ پینوكیو و بوته گونی به جای موهایم...»
حكایت «خود بودن» حسین پناهی را از زبان رسول نجفیان بخوانید: «حسین درون خودش گم بود درون گرا بود و حوصله آدم ها را نداشت. او همیشه خودش بود. در نقش ها، درشعرها و نوشته ها. یادم می آید كه اولین بار، سال 1359 حسین را دیدم. من در گروه فیلم و سریال صدا و سیما رفت و آمد داشتم كه گفتند یك سری از جنگ زده ها در قبرستان امام زاده قاسم، به این كارها علاقه دارند. پدر عبدالله اسفندیاری گفت آنجا جوانی زندگی می كند كه با همه فرق دارد و حرف های جالبی می زند. آن جوان، حسین پناهی بود. آن روزها حسین همراه با همسر و دو دخترش لیلا و آنا كنار یك مقبره خصوصی زندگی میكردند. بعدها حسین برایم تعریف كرد كه قسمتی از كنار سنگ قبر فروریخته بود و از آن بوی بدی خارج می شد. همسر حسین در این شرایط وضعیت روحی نامناسبی پیدا كرده بود. شب ها خواب مرده آن مقبره را می دید كه می گفت: «شوكت خانم، چه می خواهید از من مگرقبر من سفره یا میز است كه رویش غذا می خورید» بعدها حسین مرا برد آنجا و محل زندگی اش را نشان داد. حسین «یك گل و بهار» را از ماجرای زندگی خودش در قبرستان امام زاده قاسم ساخت. او در كارهای دیگرش هم خودش بود. مثل «مثل یك لبخند» و یا «دو مرغابی درمه». آن دو مرغابی، حسین و همسرش بودند كه در مه گم شدند.»
زندگی برای حسین پناهی، به قول رسول نجفیان در كهكشان ها گذشت. او سرش در آسمان بود و تنش روی زمین. مسعود جعفری جوزانی همین تعریف را با واژه هایی دیگر معنا میكند. «حسین یك سر بزرگ پر سئوال داشت، یك دل بزرگتر و دستی بزرگتر از دل و سر اگرهزار تومان داشت و می دانست كسی به آن پول بیشتر از خودش احتیاج دارد، حتما آن رامی بخشید.»
... و این سرگذشت كودكی است كه كودكی نكرد و مردی كه زندگی نكرد تا نكرده هایش،شعر باشد.

به شیرینی گناه

گناه شیرین بود، مثل پپسی . بعضی ها برای رفتن خلق شده اند، برای وداع. همان كه نصرت رحمانی در توصیف كودكی هایش می گفت: «نگاه كن چگونه دست تكان می دهم گویی مرابرای وداع آفریده اند.» نیازی به مرور آدم های دور نیست. شعر بی قراری برای رفتن،در زندگی حسین پناهی كه می گویند دو سال پیش در یكی از همین روزها مرده معنی میشود. گذشتن های حسین پناهی از همان ماجرای كشك و قند شلتوك ها آغاز شد، از حوزه علمیه گذشت، از خانواده عبور كرد و.. از خود رد شد.
تمام این رفتن ها، حالا پس از عبور از خود پناهی، سئوال شده اند. چرا حسین پناهی از حوزه علمیه جدا شد و سرگردانی در تهران را آغاز كرد رسول نجفیان خوب به خاطردارد: چون گناه، مثل پپسی شیرین بود. «همسر حسین همیشه از رفتارش گلایه داشت. میگفت پدرم گفت برو همسر این جوان روحانی شو. اگر دنیا را ندارد، لااقل آخرت را كه دارد. حالا حسین به شهر آمده و دیوانه شده. دیگر من نه دنیا را دارم و نه آخرت. به حسین می گفتم چرا این رفتار را می كنی می گفت چون گناه شیرین است. به ما می گفتندنباید پپسی بخورید، گناه دارد. وقتی به تهران آمدم، اولین كاری كه كردم، از یك دستفروش یك پپسی گرفتم. درش تالاپ صدا كرد و باز شد. بعد خوردم و دیدم كه خیلی شیرین است. آن روز نتیجه گفتم كه گناه شیرین است.»
حكایت جدایی حسین پناهی از حوزه علمیه، در ذهن مسعود جعفری جوزانی، خاطره دیگری است: «زمانی كه حسین در حوزه علمیه مشغول به تحصیل بود، یك روز با لباس روحانیت راهی ده خودشان شد. آنجا پیرزنی مقابل اش ایستاد و گفت تمام دارایی ام یك كوزه روغن است. در این كوزه یك فضله موش افتاده، تكلیف چیست حسین نتوانست به پیرزن كه تنها دارایی اش همان كوزه روغن بود، بگوید باید روغن را دور بریزد. گفت به اندازه یك قاشق از دور فضله موش بردار و برای چرب كردن لولای در استفاده كن. بقیه روغن هم برای استفاده مشكل ندارد. عصر همان روز وقتی كنار مادرش نشسته بود، به او گفت: مادر یادت است همیشه دوست داشتی برای چكیده كردن ماست كیسه های خوب داشته باشی مادر باهیجان پاسخ مثبت داد و حسین بخشی از لباس هایش را به او داد و گفت: این پارچه را ازشهر برای تو خریده ام تا به آرزویت برسی. حسین تا چند ساعت بعد به قطره های آب كه از كیسه های ماست می چكیدند خیره ماند و بعد راهی تهران شد»
شیرینی گناه، كیسه های ماست، روغن پیرزن و حسین پناهی كه هیچ وقت بازیگر خوبی نبود و خوب تر هم نشد. پاسخ آن سئوال بی جواب روشن است .

گم گشته ام، كجا ندیده ای مرا

آه كشید و گفت: «كارمند به چای زنده است، هنرمند به تنهایی.» قصه ویرانی حسین پناهی از همین سر خط شروع شد. او باید تنها می ماند تنها تا چند روز پس از مرگ.ممكن است بعضی ها در هنرمند بودن حسین پناهی هنوز شك داشته باشند اما بی گمان كسی نیست كه همسر او را هنرمند نداند. حتی دوستان صمیمی اش «كارمند به چای زنده است، هنرمندبه تنهایی.» حسین پناهی این را گفت و تنها ماند.
«همسر حسین خیلی فداكار بود. تحمل اخلاق خاص او واقعا هنر می خواست. با این حال،حسین از جایی احساس كرد كه باید تنها باشد. خانواده اش را خیلی دوست داشت اما ناچارشد آنها را راهی زادگاهش كند و در تهران تنها بماند. حدود 10 سال پیش بود كه همسرحسین با بچه ها برگشت ده و حسین ویرانی را آغاز كرد.»
این برداشت رسول نجفیان از ماجرای جدایی حسین پناهی و خانواده اش است. اما رد این جدایی را می شود در شعرهای او هم پی گرفت و به بن بست رسید «مادربزرگ گم كرده ام در هیاهوی شهر آن نظر بند سبز را كه در كودكی بسته بودی به بازوی من من چشم خورده ام من چشم خورده ام من تكه تكه از دست رفته ام در روز، روز زندگانیم.» درواژه ها، دنبال راز تنهایی نگردید، مسعود جعفری جوزانی شعر را برایتان معنی می كند. «حسین همسر و فرزندانش را برگردانده. می گفت خودم گم شده ام. آن بازوبند سبزی را كه مادربزرگ به بازویم بسته بود، گم كرده ام. خودم در این شهر نابود شده ام، چه برسدبه خانواده ام. در كل حسین دنبال تنهایی بود. خودش را از همه پنهان می كرد. آدم وقتی جویای چیزی باشد، از همه می برد و می رود دنبال آن هدف.» و حسین تنها ماند. درجست وجوی آن سئوال بی جواب، تا چند روز پس از مرگ. یك جمله ذهن را قلقلك می دهد: «كارمند به چای زنده است، هنرمند به تنهایی.»

نازی، نازی مرد

«بیا زیر چتر من كه بارون خیست نكنه.» هیچ وقت، هیچ كس، هیچ جا نبود كه زیر چترش برود. تمام عمر را دنبال یك «نازی» گشت همان كه در شعرهایش یك معشوقه بود، برای جلد كتاب طرح شد اما آدم نشد. نازی نداشته اش را می شود به نام های دیگر هم صدا كرد وجواب نشنید: آرزو، نیاز و رویا، كه خواب به چشم هایش نمی آمد تا لااقل در عالم خواب به او برسد نازی نبود، بود. «می گفت من فقط یك نازی می خوام. یكی كه منو درك كنه. نفرت داشت از دخترهایی كه نمی فهمیدند و می خواستند به او بفهمانند كه دركش میكنند.»
رسول نجفیان تنهایی های حسین پناهی را به خاطر می آورد و در خاطرات نازی زنده میشود.
«همیشه در این كهكشان راه شیری دنبال یك نازی می گشت. كسی كه عاشق باشد و با اواز گزند باران های سمی روزگار، زیر چتر پناه ببرد. اما هرگز نازی نیامد... آخ اگرنازی آمده بود. آخ اگر رویا، تنها یك نام از دایره المعارف بی پایان نام ها نبود. روز، روز زندگی با نازی كه نبود، گذشت تا روزی كه یك شعر، دیگر رویا نبود: «... واین چنین شد كه پنجره را بستیم و در آن شب تابستانی من و نازی با هم مردیم.»

فصل سقوط

دغدغه های یك فرار، زندگی در قبرستان امامزاده قاسم، یك گل و بهار و دو مرغابی در مه صدای شهرت در اوج بود. پس فصل سقوط چگونه آغاز شد
حسین پناهی را با نقش های همیشه خاص اش به ذهن سپرده ایم. خیلی ها حق دارند خیلی سئوال بپرسند تا بلكه راز انزواطلبی حسین پناهی برایشان حل شود.
از نانوشتنی ها كه بگذریم می رسیم به شنیدنی های دوستانش، بخوانید: «اگر میگذاشتند كارش را پیدا كند، امروز از خاطراتش حرف نمی زدیم. نمی گویم حسین ایراد نداشت اما ایرادهایش هم از همان سرخوردگی بود. حسین خیلی دوست داشت كاری بسازد ازجریان زندگی یك طلبه جوان. متولیان فرهنگ او را حمایت نكردند اما از كارهای معمولی دیگران حمایت می كردند. این مسائل البته برای همه پیش می آید، با این حال حسین حساس بود. او مثل ما پوست كلفت نبود. حتی در برخوردهای روزمره، تحمل نداشت كسانی را كه حس شاعرانه ندارند، كنارش باشند این برخوردها، این بی توجهی ها او را ویران كرد.»باحرف های رسول نجفیان قانع نشدید حق با شما است، این انزوا، تنها حاصل عوامل بیرونی نبود. حكایت در خود فرو رفتن حسین پناهی را با زبان مسعود جعفری جوزانی ادامه میدهیم.
«شاعر بود. از بد حادثه، زمان و مكان شاعر را تحمل نمی كند. شاعری بود كه از راه شعر گفتن نمی توانست زندگی كند و بیشتر به این دلیل بود كه بازی می كرد. این مسائل حسین را رنج می داد. سرش در عرش سیر می كرد اما مثل هر آدم دیگری پایش در گل بود. زندگی او را چسبانده بود به زمین. موقعیت خوبی نداشت كه صرف نوشتن كند. حسین نمیتوانست برای نان درآوردن مدح كسی را بگوید. او همیشه این مشكل را داشت كه می خواست پرنده باشد. اما به قول خودش، انسان پرنده نامرغوبی است.»
... و این فصل سقوط حسین پناهی بود. فصلی كه از ترس سوز كشنده بیرون، حسین موفقیت را پشت دیوارها حبس كرد تا در خلوت یك شب تابستانی بمیرد .

دفتر خاطرات

رسول نجفیان: «حسین معمولا بی پول بود. یك بار برای تمرین دو مرغابی در مه،تاكسی سوار شدیم و از سر جام جم آمدیم خیابان فرشته. آن موقع 200 تومانی تازه آمده بود و كرایه ما می شد پنج تومان. حسین همین طور بی دلیل از راننده تاكسی خوشش آمد، 200 تومان داد و پیاده شدیم. راننده گفت صبر كن، بقیه اش را بگیر. حسین گفت بقیه اش مال خودت. راننده فكر كرد پول تقلبی داده ایم. حالا حسین هم زده بود زیرخنده. راننده عصبانی شده بود كه مسافران تاكسی گفتند پول درست است، گفت مگه شمادیوانه اید بعد حسین گفت: می بینی وقتی آدم می خواد فردین بازی هم دربیاره، كسی باور نمی كنه. لابد به قیافمون نمی آد از این غلطا بكنیم.»
رسول نجفیان: «حسین برای بازی در یك گل و بهار مرحوم مقبلی را انتخاب كرده بود. پرسیدم چرا گفت چون سیب را با پوست می خورد.»
رسول نجفیان: «یك بار حسین هوس كرد كنار جوی خیابان ولی عصر لم بدهیم و خیام بخوانیم. شرط كرد كه هر كس هم رد شد و هر چه گفت اعتنایی نكنیم.»
مسعود جعفری جوزانی: «یك روز حسین آمد دفتر و پول لازم داشت. من 15 هزار تومان داشتم كه به او قرض دادم. بعد آبدارچی آمد و پنج هزار تومان وام می خواست. من واقعاپول نداشتم كه به او بدهم. بعدها فهمیدم كه حسین قبل از رفتن پنج هزار تومان از پول خودش را به آبدارچی داده.»
رسول نجفیان: «یك بار با حسین رفتیم حوزه هنری كه برای كارش صحبت كند. با طرح اوموافقت نشد. حسین از حوزه پول گرفته بود. آمد بیرون و گفت پول ها را نمی خواهم. عصبانی بود و پول ها را پرت كرد داخل جوی آب. آب پول ها را برد و حسین نشست كنارخیابان گریه كرد.»
مسعود جعفری جوزانی: «یكی از بزرگترین دلایل انزوای حسین برخورد بد اطرافیان بود. یادم می آید، یك روز گریه می كرد و فرو ریخته بود. یكی از مسئولان صدا و سیمادر آن زمان توهین بدی به او كرده بود. گفتم ایرادی ندارد من یك طرح دارم كه تو نقش اولش هستی. گفت آقا من چشمام روشنه یا موهام بوره. خودش می گفت هلوی چروكیده. سایه خیال را برایش نوشتم كه با آن دیپلم افتخار برد و بعدها آژانس دوستی هم 80 درصد به خاطر رضایت حسین پناهی ساخته شد.»
مسعود جعفری جوزانی: «سال 1998 وقتی تیم ایران، استرالیا را برد و به جام جهانی رفت، ما همه یك جا جمع شده بودیم و بازی را تماشا می كردیم. آن زمان تمام دارایی حسین 100 هزار تومان بود. در هیجان احساسات، آنقدر ذوق زده شده بود كه تمام پول رابه هركس از راه رسید، بخشید.»
رسول نجفیان: «همیشه از قیافه خودش ناراضی بود. می گفت من یك فتوكپی خراب شده ام از خودم. انگار خداوند وقت پرینت گرفتن دستگاهش خراب شده.»
مسعود جعفری جوزانی: «یك روز گفت نمی خواهم بیشتر از 40 سال زندگی كنم. می گفت عزرائیل هم راه خانه ما را گم كرده بس كه جابه جا می شیم.»
عبدالله اسفندیاری: «حسین عادت داشت استكان و نعلبكی چای را نشسته بگذارد. ازاینكه استكان و نعلبكی، پس از مدتی به هم می چسبیدند خوشش می آمد. یادم می آید یكروز راننده رفته بود دنبالش تا بیاید سر تمرین یك سریال. حسین رفته بود حاضر شود راننده هم از سر دلسوزی در این فرصت تمام استكان و نعلبكی ها را شسته بود. حسین آنقدر ناراحت شده بود كه دیگر نمی خواست كار كند.»
رسول نجفیان : «آخرین بار حسین را دو ماه قبل از فوت اش، در برنامه خودم در شبكه جام جم دیدم . گفتم حسین جان ماما فاطی مادر خودم كه حسین خیلی دوستش داشت مرد و تو نیامدی مجلس ختم. گفت مرده كه مجلس ختم مرده نمی ره. آن شب حس كردم این آخرین دیالوگ من و حسین است و بود.»




گذری بر تشییع پیکر حسین پناهی
پیکر حسین پناهی پس از اعزام به شیراز درمیان سیل عظیم دوستدارانش از شهرهای سپیدان،اردکان،یاسوج، نورآباد ممسنی، گچساران وده دشت گذشت و صبح امروز به گلزارشهدای شهر سوق برده و در آنجا به خاک سپرده شد.
" رفیعی" مسوول روابط عمومی حوزه هنری استان کهکیلویه و بویر احمد در شرح این مراسم گفت: پیکر مرحوم حسین پناهی ساعت 30/17 از فرودگاه شیراز با حضور مسوولین ، هنرمندان ومردم این شهر به سمت شهرستان سپیدان تشییع شد و پس از گذشتن از شهرستان سپیدانواردکان فارس ساعت 30/20 به یاسوج رسید
وی افزود: در شهر ستان یاسوج نیز طی مراسم ویژه ای که با حضور مسوولین فرهنگی و دولتی ، هنرمندان و مشتاقان این شهرستان در مقابل اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهر برگزار شد مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد استان ضمن قرائت پیام وزیر ارشاد در باره این هنرمند سخنرانی کردو برخی از شاعران یاسوجی به اجرای دکلمه درسوگ این عزیز پرداختند . موسیقی محلی نقاره برای شادی روح او نواخته شد و حاضران به سوگ واری و مداحی پرداختند پس از این مراسم پیکر مرحوم پناهی به شهرستان نورآبادممسنی وسپس در ساعت10 شب به گچساران منتقل شد .رفیعی تصریح کرد: در پلیس راه گچساران پیکر پناهی با سیل عظیم دوستداران خود مواجه شد که این ازدحام جمعیت منجر به 40 دقیقه توقف آمبولانس درپلیس راه این شهرشد . پیکر این هنرمند نیز ساعتی در جایگاه ویژه ای که در این شهرستان برایش تهیه شده بود ودر میان دوستدارنش قرار داده شد وطی مراسم مداحی و شعرخوانی آخرین سخنرانی این هنرمند در روز جهانی تئاتردر یاسوج برای حاضران پخش شد. پیکر حسین پناهی بابدرقه مردم گچساران ساعت 30 /1 بامداد به آغوش مردم ده دشت سپرده شد ودر این شهرنیز پس از مراسمی که نیمه شب با حضور مسوولین برگزار شد به سردخانه منتقل شد و ساعت 6 امروز صبح از مقابل کتابخانه عمومی این شهرستان با حضور هنرمندان ، مدیر کل فرهنگ وارشاد کهکیلویه ، استاندار ، رئیس حوزه هنری این استان ومسوولین فرهنگی ودولتی استانهای هم جوار فارس ، خوزستان و چهارمحال بختیاری به سمت گلزارشهدای شهرستان سوق محل دفن وی تشییع شد .رفیعی همچنین افزود:پس از مراسم خاکسپاری مرحوم حسین پناهی ، مدیر کل حوزه هنری استان کهکیلویه و بویراحمد برای حاضران سخنرانی کرد و پسرمرحوم پناهی شعری در فراق پدرش خواند.
شهر سوق در 15 کیلومتری روستای دژکوه ،زادگاه وی قراردارد و مرحوم پناهی دوران تحصیل خود رادر این شهر سپری کرده است.


چند شعر از حسین پناهی

نازی مُرد
نازی
نازی مرد
آن همه دویدن و سراب
این همه درخشش و سیاه
تا كجا من اومدم
چطوری برگردم ؟
چه درازه سایه ام
چه كبود پاهام
من كجا خوابم برد ؟
یه چیزی دستم بود! كجا از دستم رفت ؟
من می خواهم برگردم به كودكی
قول می دهم كه از خونه پامو بیرون نذارم
سایه مو دنبال نكنم
تلخ تلخم,
مثل یك خارك سبز
سردمه و می دونم هیچ زمانی دیگه خرما نمی شم
چه غریبم روی این خوشه سرخ
من می خوام برگردم به كودكی!!
نمی شه !! نمی شه !! نمی شه !! نمی شه !! نمی شه !!
كفش برگشت برامون كوچیكه
پابرهنه نمی شه برگردم ؟
پل برگشت توان وزن ما را نداره! برگشتن ممكن نیست
برای گذشتن از ناممكن , كی یو باید ببینیم؟!!
رویا رو , رویا رو , رویا رو , رویا رو
رویا را كجا زیارت بكنم ؟
در عالم خواب
خواب به چشمام نمی آد!
بشمار , تا سی بشمار ... یك و دو
یك و دو
سه و چهار
پنج و شش
هفت و هشت
نه و ده ...

زیباترین شعر دنیا
آب آب
بابا آب
بابا آب
آ ا